Ο Κώστας Φωτεινός γεννήθηκε στο Κάιρο της Αιγύπτου στις 29 Αυγούστου 1930 κι εγκατέλειψε τα εγκόσμια στις 13 Οκτωβρίου 2003. Ήταν ο άνθρωπος που, παρόλο που μας οδηγούσε με τον τρόπο της ίδιας του της ζωής, δεν ήθελε να τον αποκαλούμε Δάσκαλο ή σοφό. Γιατί ήξερε πως ήταν ένας κοινός άνθρωπος.

Το αντικείμενο της δουλειάς του, ο εαυτός του και η ζωή του, η θεωρία του και η πράξη του ήταν σε πλήρη συμφωνία. Ήταν ένας άνθρωπος-πράξη, ένας ανάμεσα – ευτυχώς - σε πολλούς ακόμα, που ήταν αυτό που έλεγε. Επεδίωκε περισσότερο την αναζήτηση του Εαυτού, την Παιδεία του Βάθους, όπως ο ίδιος την ονόμαζε, παρά τα βραβεία, τους επαίνους, τις διακρίσεις και την κοινωνική αναγνώριση.

Ο Κώστας Φωτεινός ήταν Διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Σορβόννης στην Εθνογραφία (doctorat d΄ etat), πανεπιστημιακός καθηγητής και ερευνητής, από το 1965 έως το 2000. Δίδαξε στο Παρίσι, πρώτα στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης όπου πήρε μέρος στην ομάδα ερευνών του Jean Rouch και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο της Ναντέρ. Το 1969 έγινε καθηγητής στη Σχολή των Επιστημών Αγωγής στο Πανεπιστήμιο του Μοντρεάλ στον Καναδά. Επίσης, από το 1969, ήταν ειδικός στις υπηρεσίες της UNESCO σε θέματα επικοινωνίας και ανθρώπινων σχέσεων, σύμβουλος του Υπουργείου Παιδείας του Κεμπέκ, σύμβουλος στη διάθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, σύμβουλος στη διάθεση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Ίδρυσε και διηύθυνε στο Πανεπιστήμιο του Μοντρεάλ το Εργαστήριο Έρευνας «Café Ecole» και στην Αθήνα τον Οργανισμό «Κώστας Φωτεινός- Καφέ Σχολειό». Οι έρευνες του Κώστα Φωτεινού έγιναν σύντομα γνωστές διεθνώς. Σαν αποτέλεσμα λειτούργησαν εργαστήρια «Café Ecole» σε πολλά πανεπιστήμια, όπως στο Μπέρκλεϋ (Η.Π.Α.), το Πουατιέ (Γαλλία), την Κονσταντίν (Αλγέρι) και την Σενεγάλη. Συνεργάστηκε στενά με το Ινστιτούτο Alfred Adler που σήμερα ονομάζεται Adler School of Professional Psychology και βρίσκεται στο Σικάγο.

Παρ’ όλες τις επιστημονικές του διακρίσεις και την κοινωνική αναγνώριση που έχαιρε από τη δραστηριότητά του σ’ αυτές, εξακολουθούσε να λέει ότι η κύρια δουλειά του ανθρώπου είναι να βρει τον Εαυτό και να αναγνωρίσει συνειδητά τη θέση του στο σύμπαν. Έψαξε στα όρια του κόσμου, ταξίδεψε πολύ στα πλαίσια της επαγγελματικής του ζωής, μελέτησε κι ερεύνησε σε βάθος τις παραδόσεις και τις επιστήμες. Η επιστημονική μέθοδος του πειράματος και της παρατήρησης έγινε ο καθημερινός τρόπος της ζωής του και τα πορίσματα των ερευνών του τα μοιραζόταν με όλους μας. Αυτός ήταν ο ερευνητής της ζωής.

Μελέτησε τις παραδόσεις, όπως την ορθόδοξη χριστιανική, τη βουδιστική (στο Τόκιο και στο Κιότο), την ταοϊστική, την ινδιάνικη, των Λαπώνων και διαφόρων φυλών της Αφρικής με επί τόπου έρευνες. Έτσι, την εποχή που ασχολήθηκε με την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση, επισκεπτόταν συχνά το Άγιο Όρος και είναι γνωστά τα άρθρα του στον Καναδά και στην Ελλάδα για την «Πρακτική του Ασκητισμού στο Άγιο Όρος για την άσκηση των εκπαιδευτικών». Και οι εμπειρίες του από όλες τις παραδόσεις αναφέρονται στα βιβλία του.

Ήταν ένας εραστής της ζωής, σε τέτοιο βαθμό, που είχε γίνει ένα μαζί της και που τελικά είχε γίνει ο ίδιος η ζωή.

Εδώ θέλουμε να σας μιλήσουμε για τον παραμυθά Φωτεινό, αυτόν που μας έκανε να κρεμόμαστε από τα χείλη του κάθε φορά που ξεκινούσε να μας μιλά για μια καινούργια θεωρία, γιατί ξέραμε ότι ένα ακόμα παραμύθι ξεκινά. Η θεωρία των κβάντα, για παράδειγμα, από ακατανόητη θεωρία για τους περισσότερους από μας, γινόταν μέσα από τα χείλη του ένα φανταστικό παραμύθι, μια ιστορία καθημερινή και ταυτόχρονα απόλυτα κατανοητή από μας τους μη γνώστες της φυσικής. Μια ιστορία ερωτική, όπου όταν ο εραστής καλεί την αγάπη του, εκείνη ανταποκρίνεται αμέσως και «αγκαλιάζει αυτό από το οποίο αγκαλιάζεται» όπως έλεγε. Όλα για κείνον ήταν ιστορίες αγάπης. Οι σχέσεις των παιδιών με τους γονείς, οι σχέσεις του ζευγαριού, οι σχέσεις στη δουλειά μας, η σχέση μας με τη φύση, η σχέση μας με την κοινωνία, με την παιδεία, με την πολιτική, με το σύμπαν, όλα τα έβλεπε σαν σχέσεις ερωτικής αγάπης. Και αυτόν το δρόμο μας άνοιγε μέσα από τα παραμύθια του που ήταν όλα επιστημονικά τεκμηριωμένα. Ήταν ο κατεξοχήν επιστήμονας που ένωσε τις επιστήμες με τις παραδόσεις.

Ο Κώστας Φωτεινός μοιράστηκε τη ζωή του, το έργο του και τα όνειρά του με την Μαρία Φωτεινού, φιλόλογο, ψυχοθεραπεύτρια και ορθοπαιδαγωγό.

Στάθηκε πλάι στον Κώστα Φωτεινό στηρίζοντας και διευκολύνοντας το έργο του που για την Ελλάδα ήταν το έργο τους.

Ο ίδιος ο Κώστας την είχε χαρακτηρίσει «Μεγάλη παιδαγωγό». Διηύθυνε στο Καφέ Σχολειό πλήθος σεμιναρίων και εργαστηρίων, πειραματικών και ερευνητικών ομάδων και δίδαξε τη μέθοδο «Κώστας Φωτεινός - Καφέ Σχολειό» σε μεγάλο αριθμό ατόμων που θέλησαν να εκπαιδευτούν σε αυτήν.

Οι σπουδές της - τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό - πλάι σε μεγάλους δασκάλους καθώς και η πολυετής εμπειρία της στις ανθρώπινες σχέσεις βοήθησαν πολλούς ανθρώπους να βρουν το δρόμο τους.

Σαν συγγραφέας ξεκίνησε το 1981 με το βιβλίο «Γονείς τέρατα». Ακολούθησαν άλλα έξι βιβλία από τις εκδόσεις καφέ σχολειό.

Η ιδέα του Καφέ Σχολειού ωρίμαζε όσο ο Κώστας Φωτεινός δίδασκε στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στο Παρίσι καθώς διαπίστωνε το χαλαρό και ευχάριστο τρόπο της ανταλλαγής που υπήρχε όταν έπιναν καφέ στην καφετέρια του πανεπιστημίου με τους φοιτητές του. Οι φοιτητές δεν ήταν στημένοι για το μάθημα αλλά ήταν χαλαροί και συζητούσαν ελεύθερα με τον καθηγητή τους, πράγμα που δεν συνέβαινε μέσα στην τάξη. Γι’ αυτό, όταν έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μοντρεάλ, αφαίρεσε τα τραπέζια και τις καρέκλες, έστρωσε μοκέτες και μαξιλάρες και σέρβιρε καφέ και ντόνατς μέσα στην τάξη. Ανέτρεψε δηλαδή όλη τη γνωστή εικόνα της τάξης. Τότε το ονόμασε Καφέ Σχολειό. Το είπε Καφέ για να θυμίζει τη λειτουργία του καφενείου όπου "τα λέμε" χωρίς φόβο και με πολύ πάθος, και Σχολειό επειδή μαθαίνουμε. Μόνο που αυτή τη φορά η διδακτέα ύλη είναι ο εαυτός μας. Είναι αυτή η εποχή που ξεκίνησε να στέκεται στην πόρτα της τάξης, να αγκαλιάζει και να φιλά τους φοιτητές του, γιατί πίστευε ότι αν τα κανάλια της αγάπης δεν είναι ανοιχτά, δεν μπορεί να κυκλοφορήσει η γνώση ούτε προς τους φοιτητές του ούτε προς τον ίδιο. Και άλλες φορές είχε έναν σκουπιδοτενεκέ στην πόρτα δίπλα του και αποχαιρετώντας τους φοιτητές του τους προέτρεπε να πετάξουν στα σκουπίδια όλες τους τις σημειώσεις. Αν είχε λεχθεί κάτι σημαντικό, θα είχε ήδη γραφτεί μέσα τους.

Επειδή η αγάπη ήταν και είναι σημαντική προϋπόθεση για τη λειτουργία του Καφέ Σχολειού, καθιέρωσε τη μαργαρίτα σαν σύμβολο του εργαστηρίου, που "Όταν τη ρωτήσεις σωστά, πάντα σου απαντάει ότι σε αγαπάει", όπως μας έλεγε.

Το 1979, ο Κώστας Φωτεινός ίδρυσε στην Αθήνα το μοναδικό Καφέ Σχολειό "γειτονιάς", στο οποίο δίδασκε τα ίδια μαθήματα που δίδασκε στο πανεπιστήμιο, αλλά, αυτή τη φορά, απευθυνόταν σε όλους τους ενδιαφερόμενους ανεξάρτητα από ηλικία και επίπεδο σπουδών.

Ο πρώτος χώρος όπου στεγάστηκε ήταν το Παλαιό Φάληρο. Έπειτα στην οδό Σερίφου, στα Πατήσια. Και μετά το μεγάλο σεισμό του 1981 περιόδευε από σπίτι σε σπίτι. Αργότερα, λειτούργησε ένα τμήμα στου Παπάγου κι ένα στην Πατησίων με παραρτήματα στην Αγίας Ζώνης (Κυψέλη). Το τμήμα του Παπάγου μεταφέρθηκε στη Γλυφάδα και λειτούργησε μέχρι το 1992. Συγχρόνως λειτούργησαν με τη μέθοδο Καφέ Σχολειού δυο παιδικοί σταθμοί: "Μέλι και γάλα" στο Χαλάνδρι και "Το σχολειό μας" στη Γλυφάδα.

Στη διάρκεια της λειτουργίας μας, πέρασαν πάνω από 20.000 άνθρωποι από το Καφέ Σχολειό. Ήρθαμε σε επαφή με εκπαιδευτικούς, οικογενειάρχες, νοσηλευτές, κοινωνικούς λειτουργούς, δικηγόρους και γενικά ανθρώπους από όλα τα επαγγέλματα, όλες τις ηλικίες, όλους τους χώρους. Άλλοι βγήκαν από το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκονταν, όταν ήρθαν κοντά μας, άλλοι βρήκαν το στόχο της ζωής τους, άλλοι άλλαξαν αυτά που ήθελαν να αλλάξουν στον εαυτό τους και τη ζωή τους και άλλοι συναντήθηκαν με τον Εαυτό και από τότε τα γεγονότα της ζωής τους έμοιαζαν "μαγικά" και εύκολα.

Ταυτόχρονα με την προσωπική δουλειά που κάναμε οι διευκολυντές μαζί με τους διευκολυνόμενους, όλοι μαζί αποτελούσαμε ένα εργαστήριο έρευνας. (Χρησιμοποιούμε τον όρο του Rogers "διευκολυντής" σαν τον πιο δημοκρατικό όρο που περιγράφει τη λειτουργία μας σαν ψυχοθεραπευτές). Ο Κώστας Φωτεινός, σαν επιστήμονας που ήταν, πρώτος δοκίμαζε στον εαυτό του κάθε καινούριο "εργαλείο" που εμπνεόταν. Μετά το επαλήθευε στους κοντινούς του ανθρώπους και στη συνέχεια τo εφάρμοζε στο εργαστήριο έρευνας του πανεπιστημίου του Μοντρεάλ και της Ελλάδας. Ο κάθε άνθρωπος, το κάθε γεγονός, η κάθε ευκαιρία ήταν για κείνον ένα ζωντανό εργαστήριο. Ζήσαμε μαζί του ένα διαρκές εργαστήριο ζωής μέσα από ομάδες, σεμινάρια, μαραθώνιους, βραδιές διαλόγων.

Στη διάρκεια των τριάντα χρόνων εκπαιδεύτηκαν "διευκολυντές" – δηλαδή, άνθρωποι που ζήτησαν να μάθουν τη μέθοδο θεωρητικά και πρακτικά - για να μπορούν να την εφαρμόσουν άλλοι στο Καφέ Σχολειό και άλλοι στο χώρο της δουλειάς τους. Ιδιαίτερα μας συγκίνησε το αίτημα των γιατρών και των νοσηλευτών από το νοσοκομείο της Λαμίας, όπου ο Κώστας Φωτεινός έκανε αιμοκάθαρση κάποια καλοκαίρια. Το ίδιο και οι προσκλήσεις από σχολές γονιών σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία διαφόρων βαθμίδων εκπαίδευσης για εργαστήρια που στόχο είχαν την εγκαθίδρυση αρμονικών σχέσεων με τα παιδιά τους. Αλλά το πιο εντυπωσιακό από όλα ήταν το αίτημα κάποιων παιδιών, που οι γονείς τους είχαν παρακολουθήσει εργαστήρια ή σεμινάρια, να συμμετέχουν και αυτά σε ένα δικό τους σεμινάριο, με αποτέλεσμα έτσι να ξεκινήσει η λειτουργία των σεμιναρίων για παιδιά 6 -12 χρονών. Άλλωστε, κάπως έτσι - μέσα από τις ανάγκες των ανθρώπων - προέκυψαν εκτός από τα βασικά και τα υπόλοιπα σεμινάρια.

Από το 1979 μέχρι σήμερα το Καφέ Σχολειό λειτούργησε, όπου κι αν κλήθηκε στην Ελλάδα, από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Ενδεικτικά αναφέρουμε το Σουφλί, την Σαλαμίνα, την Άρτα, το Ξυλόκαστρο, την Θεσσαλονίκη, την Αράχωβα, την Πάτρα, την Καλαμάτα, τη Λάρισα, την Κύπρο, την Γαλλία και την Ιταλία.

Οι εκδόσεις "Καφέ Σχολειό" ξεκίνησαν το 1981 με πρώτο μας βιβλίο το "Γονείς τέρατα" της Μαρίας Φωτεινού. Ακολούθησε σειρά εκδόσεων και επανεκδόσεων κυρίως κειμένων του Κώστα Φωτεινού (αλλά και βιβλίων της Μαρίας Φωτεινού και συνεργατών) που διευρύνουν τους ορίζοντές μας σε όλα τα επίπεδα, το υλικό και το πνευματικό. Είναι βιβλία που εκφράζουν διαχρονικές αλήθειες και άλλα προέρχονται από ομιλίες, άλλα από σεμινάρια και άλλα από βραδιές διαλόγων.